|
|
บทความ/ข่าว
ในอ้อมกอดกลางตลาดที่มืดมน และข้อเสนอตลาดปลอดภัย
แม้ตลาดเป็นลมหายใจเข้าออกของชีวิตมาหลายสิบปี ของครอบครัว “เจนนฤมิตร” ไม่แตกต่างจากมามา หรือ “ฮาซานะ เจ๊ะมีนา” (ซึ่งสูญเสียลูกชาย คือยีลี หรือ มะยากี แวนาแว ในตลาดสดพิมลชัยเมื่อ 22 ม.ค.2561 เขียนไว้ในเรื่องเล่าตอนที่แล้ว) แต่การสูญเสียภรรยา คือ สุปรีดา เจนนฤมิตร ในตลาดสดพิมลชัย ที่ผ่านมานี้ คงทำให้ “วรศักดิ์” ผู้เป็นสามี ตัดสินใจขอปิดฉากชีวิตทำมาค้าขายตลอด 20 ปี ในตลาดลง เพราะไม่มีใครรับสานต่อ ตัวเขาเองก็มีงานทำเป็นช่างอยู่แล้วที่โรงแรมเซาท์เทิร์นวิว อ.เมือง จ.ปัตตานี (ภรรยาเป็นน้องสาวของเจ้าของโรงแรมเซาท์เทิร์นวิว) ในขณะที่คนในครอบครัวที่เหลือคือ ลูกชาย 2 คน มีงานทำอยู่ที่กรุงเทพฯ วรศักดิ์ เล่าว่าลูกชายที่เรียนจบปริญญาตรีทั้งสองคน โดยคนโตเป็นวิศวกรช่างโยธา คนเล็กทำงานบริษัท เป็นผลิตผลของความอดทน ขยันหมั่นเพียรของภรรยาเป็นหลัก ที่ทำมาค้าขายอยู่ในตลาด ประเภทของเบ็ดเตล็ดต่างๆ รวมทั้งรับฝากรถ และเปิดบริการห้องน้ำ ภรรยายังหารายได้อีกทาง ด้วยการทำหน้าที่จ่ายตลาดซื้อวัตถุดิบต่างๆ ที่ใช้ทำอาหารส่งให้โรงแรมเซาท์เทิร์นวิว ครอบครัวไม่ได้อาศัยตลาดสำหรับเป็นที่ทำมาค้าขายเท่านั้น แต่เขายังมี “บ้าน” เป็นที่หลับนอนอยู่ในตลาดด้วย เป็นชั้นบนของร้าน ด้วยเหตุนี้ ในเช้าตรู่ของวันเกิดเหตุ เขาจึงอยู่ในเหตุการณ์ เขาเล่าว่า สิ้นเสียงระเบิด เขาตะโกนเรียกภรรยา แล้ววิ่งออกมาหน้าบ้าน เห็นภรรยาโดนระเบิดนอนอยู่ เขาจึงรีบเข้าไปอุ้มเธอไว้และเขย่าตัวเรียก ตอนนั้นเธอยังไม่สิ้นลม มีอาการตอบรับ เปลือกตายังขยับขึ้นลงเล็กน้อย ก่อนที่ทุกอย่างจะสงบนิ่งไปในอ้อมกอดของเขา กลางตลาดในเช้าที่แสนจะมืดมนที่สุดในชีวิตของเขา เมื่อเล่ามาถึงตรงนี้ เขาหยุดนิ่งไปสักครู่ แล้วก็พูดออกมาด้วยเสียงที่เบาอยู่ในลำคอ และขอบตาเริ่มแดง ว่า “ผมคิดถึงเขานะ” หลายคนคงจำภาพเขากับภรรยาได้ติดตา เพราะเป็นภาพที่มีผู้บันทึกนาทีนั้นไว้ทัน และโพสต์แชร์ทางโซเชียลมีเดียในช่วงวันแรกๆของการเกิดเหตุ ซึ่งสร้างความสะเทือนใจให้แก่ผู้เห็นเป็นอย่างมาก วรศักดิ์อยู่ในชุดนอน ขาข้างซ้ายเลือดโชก ประคองภรรยาที่นอนนิ่งกับพื้นไว้ในอ้อมกอด แล้วตัวเขาก็เอี้ยวตัวหันออกมาด้วยสายตาที่วิงวอน เหมือนกำลังจะร้องขอความช่วยเหลือจากใครก็ตามที่อยู่ใกล้ๆ ท่ามกลางซากปรักหักพังของร้านรวง... “คนที่ไม่เจอเหตุการณ์แบบนี้กับตัวจริงๆ ก็คงไม่รู้ว่าเป็นยังไง ครั้งก่อนๆ เพื่อนๆเจอเหตุการณ์ ผมก็เห็นใจเขานะ แต่ตอนนี้เรามาเจอกับตัวเราเอง ภรรยาเราเอง มันหนักมาก พูดไม่ออก ก็ขอให้ทางรัฐช่วย ว่าจะช่วยยังไง เราก็ได้แต่ระวังตัว แค่นั้นเอง” วรศักดิ์ เป็นคนหาดใหญ่ ส่วนภรรยาเป็นคนยะลา เขาแต่งงานอยู่กินกับภรรยาที่ยะลามาสามสิบปี พบเห็นและประสบเหตุการณ์ความรุนแรงมาอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะทางตรงหรือทางอ้อม ไม่ต่างจากคนในพื้นที่ตลอด 14 ปีที่ผ่านมา นับตั้งแต่เกิดเหตุการณ์ปี 2547 และเมื่อ 23 ส.ค. 2559 ก็เกิดเหตุระเบิดที่โรงแรมเซาท์เทิร์นวิว อ.เมือง จ.ปัตตานี ที่เขาทำงานอยู่ ซึ่งครั้งนั้น มีผู้เสียชีวิต 1 คนบาดเจ็บ 30 คน อย่างไรก็ตาม เขาบอกว่า ก็ไม่คิดที่จะย้ายไปอยู่ที่อื่น แม้ในครอบครัวไม่เหลือใครอยู่ในพื้นที่แล้วก็ตาม “ไม่ท้อ สู้ครับ” คำพูดนี้ ทำให้เราผู้ไปเยี่ยมรู้สึกชื่นใจแทน และชื่นชมในความเข้มแข็งของเขา เมื่อถามว่า มีพี่น้องมุสลิมเข้ามาเยี่ยมเยียนไหม เขาบอกว่า มากันตลอด อีกสักพัก ก็จะมีเพื่อนๆ และลูกน้องซึ่งเป็นมุสลิมทำงานที่โรงแรมด้วยกันมาเยี่ยมและให้กำลังใจ น้องคนที่นั่งอยู่ในงานศพคนนั้น (เขาชี้มาที่ชายร่างอ้วน ที่นั่งคุยอยู่ในวงญาติ โต๊ะใกล้ๆ) ก็เป็นมุสลิมที่ทำงานด้วยกันนะ เขามาช่วยผมตั้งแต่วันที่เกิดเหตุจนถึงวันนี้ เขาไม่ทิ้งผมเลย “เรื่องนี้ มันไม่ได้เกี่ยวกับศาสนา” เขาบอกเรา แม้เหตุการณ์ครั้งนี้ วรศักดิ์ เห็นว่าเป็นเรื่องสุดวิสัย แต่เขาก็เห็นว่ามาตรการรักษาความปลอดภัยในตลาด ก็เป็นเรื่องที่สำคัญมาก เพื่อป้องกันเหตุร้าย ที่อาจจะเกิดขึ้นได้อีก เขาให้ความเห็นว่า “คราวนี้ก็ต้องอยู่ที่ภาคส่วนของรัฐกับชาวบ้านต้องช่วยสอดส่องดูแลกัน ภาครัฐอย่างเดียวไม่ได้หรอก ต้องภาคประชาชนด้วย อันไหนผิดสังเกตต้องแจ้ง แล้วต้องบอกต่อ และต้องมีหน่วยงานที่รับเรื่องนี้โดยตรง โดยเฉพาะ เช่นถ้ามีรถผิดสังเกตจอดหน้าร้าน ให้โทรไปไหน เบอร์อะไร ให้มีองค์กรชัดเจนที่รับเรื่อง ในตลาดไม่มีกล้องวงจรปิด มืดด้วย ทางเข้าตลาดก็เข้าได้หลายทาง” ความปลอดภัยในตลาด ก็คือ ความปลอดภัยของชีวิตแม่ค้า พ่อค้า ที่หาเช้ากินค่ำ ผู้คนที่เข้ามาจับจ่ายซื้อของในชีวิตประจำวัน ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นพลเรือนทั้งที่เป็นพุทธ และมุสลิม ตลาดจึงเป็นพื้นที่สาธารณะ ที่ต้องได้รับการยกเว้นจากการก่อเหตุรุนแรง และปฏิบัติการทางทหาร ไม่ว่าจะมาจากฝ่ายใดก็ตาม! #พื้นที่สาธารณะต้องปลอดภัย (โซรยา จามจุรี คำนึง ชำนาญกิจ และ นิฮัสน๊ะ กูโน บันทึกเรื่องราว)
ดู 242 ครั้ง
ตลาด...ลมหายใจของชีวิต อย่าทำร้ายตลาดเลยนะ!
สำหรับมามา หรือ “ ฮาซานะ เจ๊ะมีนา” แล้ว “ตลาด” มีความหมายต่อครอบครัวยิ่งนัก เพราะอย่างน้อย 6ชีวิต คือ เธอและสามี รวมทั้งลูกๆอีก 4 คน ล้วนแล้วแต่ต้องฝากปากท้องและความอยู่รอดของครอบครัวไว้กับตลาด 15 ปี ที่เธอและสามีเปิดแผงขายปลาสดและอาหารทะเลในตลาดพิมลชัย อ.เมือง จ.ยะลา เพื่อส่งเสียให้ลูกๆได้เรียนหนังสือ จนลูกชายคนโตคือ “มะยากี (ยีลี) แวยาแว” วัย 29 ปี สามารถเรียนจบฮาฟิส (การท่องจำอัลกุรอาน) และศาสนาชั้นสูงจากมัรกัสยะลา และได้กลายเป็นที่พึ่งหลักของครอบครัว โดยออกมาช่วยแม่ขายของและขับรถรับส่งแทนพ่อที่แก่ตัวลงและเริ่มป่วย ซึ่งตอนนี้คงได้แต่ทำหน้าที่เป็นอิหม่ามอยู่ที่บ้าน โดยไม่สามารถออกมาขายของในตลาดกับแม่เช่นที่เคยทำด้วยกันมากว่าสิบปี แต่แล้วความหวังก็ดับสูญ หลังสิ้นเสียงระเบิดเมื่อเช้าตรู่ของ วันที่ 22 ม.ค. 2561 เมื่อหนึ่งใน 3 ของผู้เสียชีวิตในเหตุการณ์ เป็นลูกชายของเธอ คือ ยีลีนั่นเอง ในขณะที่เขากำลังขับรถมอเตอร์ไซค์ไปส่งกุ้งตามลูกค้าสั่ง ซึ่งกำลังจะขับกลับมายังแผงขายปลาของครอบครัว แล้วก็ผ่านตรงจุดเกิดเหตุนั้นพอดี “ตูม” สิ้นเสียงระเบิด เขาตายคาที่ ด้วยแรงระเบิดจากรถมอเตอร์ไซค์บอมบ์ วิญญาณของผู้ที่บริสุทธิ์เช่นยีลี คงจะกลับคืนสู่ความเมตตาของพระผู้เป็นเจ้าอย่างสุขสงบ จะทิ้งไว้ก็แต่ความสับสนอลหม่านในตอนนั้น เสียงกรีดร้องของคนที่ได้รับบาดเจ็บนับสิบ และการขอความช่วยเหลือ ท่ามกลางฝุ่นควันของระเบิด และซากปรักหักพังของร้านรวง นอกจากยีลีแล้ว ระเบิดยังได้คร่าชีวิตแม่ค้าในตลาดอีก 2 คน และบาดเจ็บอีกราว 20 คน !! วันนั้นมามาบอกว่า เธอขายของอยู่ในตลาดบริเวณตอนใน ซึ่งอยู่ไกลจากจุดเกิดเหตุ เลยไม่ได้รับผลกระทบใดๆ เมื่อรู้ว่าลูกโดนระเบิดจากการเช็คข่าวจากโทรศัพท์ของชาวตลาด หัวใจก็แทบสลาย และรีบรุดไปดูร่างที่สิ้นลมแล้วของลูก ที่ถูกส่งไปยังโรงพยาบาล วันที่กลุ่มผู้หญิงจาก Civic Women ไปเยี่ยมมามาที่บ้าน ที่บางตาวา อ.หนองจิก จ.ปัตตานี และสัมภาษณ์เพื่อทำรายการนักข่าวพลเมือง มามาพูดอะไรแทบไม่ออก เสียงให้สัมภาษณ์เบา และดูหวิวๆ เสียงของมามาก็คงระบมบอบช้ำพอๆ กับหัวใจ มีน้ำตาซึมๆอยู่ที่ขอบตา แต่ไม่ไหลรินให้เห็น อาจจะไหลล้นเต็มอยู่ในหัวอก หรือไม่ก็สะอื้นไห้จนเหือดแห้งหายไปแล้วก็ได้ในวันที่ลูกเสียชีวิต และด้วยการเป็นศรัทธาชน ที่เชื่อว่าการเกิดตายเป็นไปตามลิขิตของพระเจ้า มามาจึงดูสงบนิ่งเยือกเย็น ไม่ต่างจากภรรยาสาวของยีลี “นุสรี เวาะมะ” ซึ่งเป็นครูสอนอัลกรุอาน วัย 22 ปี ที่เพิ่งครองคู่กันมาเพียงแค่ 8 เดือน เธอก็ดูสงบนิ่งไม่แพ้กัน ภายใต้ผ้าคลุมปิดหน้าสีดำ [ภาพประกอบ: (ซ้าย) ภาพผู้เสียชีวิต นายมะยากี แวยาแว อายุ 29 ปี, (กลาง) คนในครอบครัวมะยากี, และ (ขวา) ภาพแม่ของผู้เสียชีวิต นางฮาซานะ เจ๊ะมีนา (คนกลาง) ขณะให้สัมภาษณ์] ครอบครัวที่เป็นผู้สูญเสียมุสลิมส่วนใหญ่มักจะเก็บอาการ ไม่แสดงออกถึงความโศกเศร้าสูญเสียอย่างรุนแรงให้เห็นกันได้ง่ายๆ เป็นเพราะมีศาสนาช่วยปลอบประโลมเยียวยาจิตใจ รวมทั้งช่วยลดทอนความโกรธแค้น ขมขื่น ด้วยเหตุนี้ เมื่อถามว่ามามามีอะไรจะฝากไปยังผู้ก่อเหตุ เธอจึงไม่มีอะไรฝากอย่างมีอารมณ์ เว้นแต่บอกด้วยน้ำเสียงที่ราบเรียบ ว่า “ไม่อยากให้เกิดเหตุการณ์แบบนี้อีก สงสารคนที่ต้องทำมาหากิน” ความกังวลของมามา ดูเหมือนจะมีเรื่องเดียว นั่นก็คือ การสูญเสียลูกชายคนนี้ไป ก็เหมือนกับขาดหัวหน้าครอบครัวไป ความหวังที่จะให้เขาสืบทอดกิจการร้านค้าที่ทำมาสิบกว่า ปี ในขณะที่ลูกคนอื่นๆ ยังอยู่ในวัยเรียน เป็นอันต้องดับสูญไป เมื่อถามว่า เธอจะไปขายของในตลาดอีกไหม เธอบอกว่าก็ต้องไป เพราะนี่เป็นอาชีพของเธอ ถ้าไม่ค้าขายแล้ว จะไปทำอะไรกิน ในเมื่อเธอค้าขายในตลาดที่นั่นมาตั้ง 15 ปีแล้ว พ่อค้า แม่ค้าหลายคนก็คงไม่ต่างจากเธอ กลัวก็กลัวนะ แต่ยังคงต้องไปทำมาค้าขายในตลาดเป็นประจำทุกวัน ก็คงไม่ต่างจากคนซื้อ สักพักก็คงต้องกลับมาจับจ่ายใช้สอยในตลาดกันใหม่เช่นเคย ตลาดจึงเป็นพื้นที่สาธารณะ ที่ผู้คนได้มาทำกิจกรรมที่สำคัญในชีวิตประจำวันร่วมกัน และสำหรับชาวตลาด เช่นมามา รวมทั้งบรรดาพ่อค้า แม่ค้าทั้งหลายแล้ว “ตลาด” เป็นแหล่งหาเลี้ยงชีพอันสุจริต ของคนหาเช้ากินค่ำ ซึ่งแต่ละคนก็ล้วนแล้วแต่มีคนอยู่ข้างหลัง ให้ต้องรับผิดชอบดูแล “ตลาด” จึงเป็นเสมือนลมหายใจของชีวิตชาวตลาดทุกคน อย่าทำร้ายตลาดเลยนะ! #พื้นที่สาธารณะต้องปลอดภัย โซรยา จามจุรี และคำนึง ชำนาญกิจ บันทึกเรื่องราว (หมายเหตุ : ติดตามในตอนหน้า เยี่ยมและสัมภาษณ์ครอบครัวของผู้เสียชีวิตในตลาดอีกราย คือครอบครัวของคุณสุปรีดา เจนนฤมิตร)
ดู 203 ครั้ง
บันทึกชีวิต"ครูมริสา" สามีถูกยิง ตัวเองถูกคุกคาม กับการก้าวข้ามสู่ "ผู้ช่วยเหลือ"
บันทึกชีวิต"ครูมริสา" สามีถูกยิง ตัวเองถูกคุกคาม กับการก้าวข้ามสู่ "ผู้ช่วยเหลือ" โดย เลขา เกลี้ยงเกลา, ศุภชัย หุ่นงาม “เมื่อกลุ่มเยียวยาของอาจารย์โซรยาก้าวเข้ามา ก็เป็นจุดเริ่มที่ฉันได้ก้าวข้ามความเจ็บปวดและความกลัวจากเหตุการณ์ร้ายที่ได้เจอ พวกเขาเอาจิตใจมาเยี่ยม ทำให้ฉันค่อยๆ ปรับตัว ปรับใจ กินข้าวได้ เดินออกไปพูดคุยกับเพื่อนบ้าน มันหนักมากกับสิ่งที่เจอมากับตัวเอง แต่เวลาช่วยผสานให้ดีขึ้น” เป็นความรู้สึกของ มริสา สมาแห วัย 52 ปี ครูโรงเรียนบ้านพ่อมิ่ง ต.พ่อมิ่ง อ.ปะนาเระ จ.ปัตตานี ซึ่งต้องประสบชะตากรรมที่เธอะไม่ได้ก่อขึ้น ทั้งสามีถูกยิงเสียชีวิต และเธอถูกขู่ให้ลาออกจากการเป็นครู หัวค่ำของวันพุธที่ 23 กุมภาพันธ์ 2548 เสียงปืนดังขึ้น 4 นัดใกล้บ้านของเธอ เสี้ยววินาทีนั้น มริสารู้สึกว่าเหยื่อกระสุนต้องเป็นสามีเธอแน่นอน เธอจึงให้ลูกชายออกไปดูที่ตลาดนัดใกล้บ้าน แล้วก็จริงตามคาด เมื่อเธอตามออกมาก็เห็นลูกชายกำลังกอดร่างพ่อที่ไร้ลมหายใจ “ตอนนั้นสามีฉันเสียชีวิตแล้ว ฉันรวบรวมสติ จัดการศพ และบอกลูกว่าไม่ต้องร้องไห้ ให้ยอมรับว่าถึงเวลาที่พระเจ้ากำหนดแล้ว ตำรวจเอาศพสามีไปที่โรงพยาบาลปะนาเระ ฉันกับลูกและญาติๆ ตามไปด้วย เมื่อทุกอย่างเรียบร้อย ฉันก็นำศพกลับมาจัดการตามหลักศาสนา” มริสา บอกว่า เหตุการณ์โหดร้ายในค่ำวันนั้น เธอไม่เคยลืม แต่ต้องมีสติและเข้มแข็งเพื่อจัดการศพของสามี เธอควบคุมอารมณ์และเก็บความรู้สึกไว้ พร้อมๆ กับไปให้ปากคำกับตำรวจที่ สภ.ปะนาเระ หลังเหตุการณ์ที่เธอต้องสูญเสียสามีไปเพียงคืนที่สอง ขณะที่เธอนอนหลับ รู้สึกเหมือนมีใครมากระชาก ทำให้สะดุ้งตื่น จากนั้นเธอรู้สึกกลัวและระแวง ซึมเศร้า กินไม่ได้ นอนไม่หลับ ไม่อยากพูดคุยกับใคร มีแต่คำถามที่คิดไปคนเดียว “ตอนที่สามียังมีชีวิตอยู่ ครอบครัวเรามีความสุขมาก เราเป็นทั้งคู่รักและเป็นเพื่อนในเวลาเดียวกัน สามีฉันเป็นคนดี มีน้ำใจ ชอบช่วยเหลือเพื่อนบ้านเสมอ เมื่อชาวบ้านมีปัญหา ทุกคนก็จะมาปรึกษาและขอความช่วยเหลือ สำหรับฉัน เขาก็คือทุกอย่างในชีวิต มีคำถามในใจตลอดว่าใครยิงสามี เขาทำผิดอะไร เราจะอยู่ต่อไปได้อย่างไร ฉันกังวลกับหลายๆ เรื่อง แม้แต่จะเดินไปทางไหน เพราะเขาเป็นคนบริการให้ทุกอย่าง” “การสูญเสียสามีทำให้ฉันอยู่แบบคนไร้หัวใจ ไร้ความสุข ไม่มีรอยยิ้มและเสียงหัวเราะ เช้าไปโรงเรียน ตอนเย็นกลับเข้าบ้าน ไม่ออกไปไหน ในระยะเวลา 4 เดือนกับ 10 วันซึ่งเป็น ‘อิดดะห์’ (ระยะเวลาที่ศาสนากำหนดให้ภรรยารอคอย ไม่สามารถแต่งงานใหม่หลังจากสามีเสียชีวิตหรือหย่าขาดจากนางไป) ฉันเห็นปัญหาที่ตามมาแล้วบอกกับตัวเองว่า ต้องลุกขึ้นมาสู้เพื่อลูกๆ ทั้งสามคนให้ได้” หลังจากนั้น มริสาก็ลุกขึ้นมาละหมาดฮายัตขอพรจากพระเจ้าให้มีสุขภาพแข็งแรง ลืมเหตุการณ์ร้ายๆ พระเจ้าตอบรับการขอพรของเธอ เพราะเธอนอนหลับ ทานอาหารได้ จากนั้นเธอทำอีบาดะห์ (ศาสนกิจ)ทุกอย่าง ทั้งละหมาดฮายัตทุกคืน การอ่านยาซีนทุกวัน และละหมาดสุนัตต่างๆ เธอเริ่มก้าวข้ามวิกฤตด้วยการใช้ศาสนามาบำบัดจิตใจ หลังจากสามีเสียชีวิตไป 2 ปี ก็มาเกิดเรื่องไม่คาดฝันกับมริสาอีก โดยขณะที่เธอกำลังเข็นรถจักรยานยนต์เข้าไปเก็บในโรงรถภายในบ้าน ก็มีชายสวมหมวกไอ้โม่ง 2 คน โผล่ออกมาจากริมรั้วบ้าน และตะโกนบอกเธอว่า “ลาออกจากครู ไม่เช่นนั้นไม่รับรองความปลอดภัย” เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทำให้เธอทรุดเป็นครั้งที่สอง ไม่สามารถพยุงตัวเองลุกขึ้นไปโรงเรียนสอนเด็กๆ ได้ คนรอบก็ข้างเป็นทุกข์ไปด้วย ต่อมาผู้อำนวยการโรงเรียนได้นำเรื่องของเธอเข้าที่ประชุมเขตพื้นที่การศึกษา ปรากฏว่าผู้อำนวยการเขตฯ อนุญาตให้เธอย้ายไปช่วยราชการที่โรงเรียนไหนก็ได้ แต่เธอบอกว่าจะไม่ย้ายไปไหน ไม่ต้องหนีความตาย เมื่อถึงเวลาที่อัลลอฮ์กำหนดก็ต้องตายอยู่ดี มริสาโชคดีที่คนรอบข้างช่วยกันรักษาจิตใจ แม้แต่เพื่อนครูที่โรงเรียนที่เป็นคนไทยพุทธ ทุกคนเป็นห่วงและมาเยี่ยมเธอสม่ำเสมอ กระทั่งเดือนรอมฎอนของปีนั้น โซรยา จามจุรี และเครือข่ายผู้หญิงภาคประชาสังคมชายแดนใต้ได้มาเยี่ยมเธอ โดยที่ก่อนหน้านั้น เครือข่ายผู้หญิงฯ โทรศัพท์ให้กำลังใจเธอมาตลอด “จริงๆ แล้วตอนนั้นฉันไม่อยากให้มาเยี่ยม เพราะกลัวว่าจะมาเห็นสภาพที่แท้จริง เนื่องจากเวลาอาจารย์โซรยาโทรศัพท์มา ฉันจะบอกว่าดีขึ้นแล้ว ทั้งที่แท้จริงๆ อาการยังเหมือนเดิม แต่เมื่อปฏิเสธไม่ได้จึงให้คณะมาเยี่ยม และดีใจที่มีคนเป็นห่วง ทำให้ฉันมีความผูกพันกับเครือข่ายผู้หญิงภาคประชาสังคมฯ มาก” มริสา บอก เมื่อเครือข่ายผู้หญิงภาคประชาสังคมชายแดนใต้เชิญเธอเข้าประชุม และให้ความรู้เกี่ยวกับการช่วยเหลือเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ รวมทั้งจัดอบรมเกี่ยวกับการจัดรายการวิทยุเสียงผู้หญิงจากชายแดนใต้ ปรากฏว่ามริสากลายเป็นนักจัดรายการวิทยุที่ผู้ฟังให้ความสนใจ เพราะเธอนำประสบการณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิตมาเล่าในรายการ ทำให้คนฟังได้สัมผัสถึงวิธีการรับมือกับปัญหา การเยียวยา ช่วงที่ท้อแท้ กระทั่งสามารถฟื้นคืนกลับมาใช้ชีวิตหลังเกิดเหตุการณ์ร้ายผ่านไปได้ ต่อมาเครือข่ายของหมอดำรงค์ แวอาลี แพทย์สุขภาพจิตชื่อดังของชายแดนใต้ได้เชิญมริสาไปเป็นวิทยากรให้ความรู้เกี่ยวกับการเยียวยาจิตใจแก่ผู้ได้รับผลกระทบ เป็นอำเภอนำร่องในการดูแลเด็กกำพร้าที่เกิดจากเหตุการณ์ความไม่สงบ เธอได้เข้าร่วมโครงการที่ทางศูนย์สุขภาพจิตจัดขึ้น ได้รับทุนจากศูนย์ 2 ปีซ้อน เนื่องจากผลการประเมินโครงการเป็นที่ยอมรับของหน่วยงาน ทำให้เกิดความภาคภูมิใจทั้งหน่วยงานและชุมชน “เมื่อมีความรู้ก็อยากช่วยคนอื่นให้ได้เรียนรู้ว่า คนไหนที่วันแรกอาการหนัก เขาจะฟื้นตัวเร็ว แต่คนที่นิ่งเงียบ น่ากลัว จะใช้เวลานาน เวลาเกิดเหตุการณ์กับใคร รู้สึกเหมือนเกิดกับตัวเอง เพราะผ่านเรื่องร้ายๆ มาแล้ว” มริสาสอนเด็กๆ ทุกวันจันทร์ถึงศุกร์ มีเวลาว่างช่วงวันเสาร์กับอาทิตย์ แต่หากทีมงานโทรศัพท์มา ก็จะปรับเปลี่ยนตารางการสอนให้เหมาะสม เพื่อไปช่วยคนที่ต้องการความช่วยเหลือ เธอได้เป็นอนุกรรมการเกี่ยวกับการเยียวยา เปิดโอกาสให้ได้นำเสนอข้อมูลต่างๆ และเป็นกระบอกเสียงให้กับชุมชน มีโอกาสได้ไปสานเสวนากับแม่ทัพภาคที่ 4 โดยเธอได้นำเสนอข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นใน ต.พ่อมิ่ง และข้อมูลจากชาวบ้าน ด้วยการขอให้ถอนกำลังทหารออกจากโรงเรียน ซึ่งแม่ทัพก็ทำตามที่เธอขอ แต่ปัญหาในการทำงานร่วมกับฝ่ายความมั่นคงก็คือ เมื่อมีการสับเปลี่ยนกำลัง ก็ต้องมีการทำความรู้จักกันใหม่ทุกครั้ง สำหรับโรงเรียนบ้านพ่อมิ่ง ปัจจุบันมีนักเรียนทั้งหมด 180 คน ครู 14 คน ทั้งพุทธและมุสลิม มริสาเป็นวิทยากรอิสลามศึกษามาตั้งแต่อายุ 18 ปี บรรจุเป็นข้าราชการครูเมื่อปี 2547 และรักในอาชีพครู อยากให้นักเรียนได้รับสิ่งที่เป็นประโยชน์และใช้ได้ในชีวิตจริง เธอเป็นห่วงเรื่องการอ่านออกเขียนได้ของเด็กๆ เป็นอย่างมาก “สอนเด็กประถมสนุก ไม่เครียด แต่ตอนนี้เด็กไม่ยอมพูดภาษาไทย ครูพูดไทย แต่เด็กไม่ตอบกลับเป็นภาษาไทย มีเฉพาะเด็กที่สนใจก็จะพูดและอ่านได้ ในปีนี้ทางสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาปัตตานี เขต 1 จึงมีเกณฑ์ว่า นักเรียนชั้น ป.6 ทุกโรงเรียนต้องอ่านออกเขียนได้ ถ้าเด็กทำไม่ได้ ครูไม่ได้ขึ้นเงินเดือน วันที่ 1 กุมภาพันธ์นี้ก็จะมีการทดสอบ จึงต้องสอนเสริมกันทุกวัน ผู้ปกครองบางคนก็ไม่เข้าใจ คิดว่าครูบังคับให้พูดภาษาไทย ทั้งที่เป็นเรื่องสำคัญและจำเป็น เนื่องจากต้องสื่อสารกับสังคมและโลกภายนอกที่ไม่ได้มีอยู่แค่ในชุมชนหรือพื้นที่ที่ชายแดนใต้เพียงอย่างเดียว” มริสา บอกว่า การเรียนการสอนในปัจจุบัน ครูต้องเอาใจใส่ดูแลเด็กอย่างละเอียดถึงพื้นฐานครอบครัวว่าเป็นอยู่อย่างไร บางครอบครัวต้องสอนพ่อแม่ให้ช่วยดูการบ้านและดูแลลูกอย่างใกล้ชิด ต้องช่วยกัน ไม่ใช่ผลักภาระมาให้โรงเรียนและครูทุกอย่าง “ฉันขอบคุณพระเจ้าที่ให้โอกาส ให้เวลา สามารถนำความรู้และประสบการณ์ที่มีอยู่ออกสู่สังคม ถ้าสิ่งนั้นคือความดี ฉันพร้อมที่จะลงมือทำด้วยความบริสุทธิ์ใจทุกเรื่อง สิ่งเดียวที่อยากบอกกับทุกคนคือ ความอดทน และการทำอีบาดะห์ (ศาสนกิจ) เท่านั้นที่เป็นเกราะป้องกันตัวเรา” ทุกวันนี้มริสามีความสุขขึ้นกับการได้เป็นย่าของหลานตัวน้อยๆ คนแรก และตั้งใจจะถ่ายทอดความรู้ที่มีให้กับลูกหลานชาวพ่อมิ่ง พร้อมๆ ไปกับการทำงานเพื่อสังคม
ดู 387 ครั้ง
การตายของเธอ: ไม่ได้ถูกนิ่งเฉย ดูดายจากเพื่อนร่วมวัฒนธรรม
การตายของเธอ: ไม่ได้ถูกนิ่งเฉย ดูดายจากเพื่อนร่วมวัฒนธรรม โดย คำนึง ชำนาญกิจ และ โซรยา จามจุรี เมื่อเร็วๆนี้ ทีมเครือข่ายผู้หญิงภาคประชาสังคมเพื่อสันติภาพชายแดนใต้ (civic women) ได้ไปเยี่ยมบ้านครอบครัวของ น.ส.รัตติกาล จ่าวัง หรือ “น้องกิ่ง” ที่เสียชีวิต จากเหตุถูกคนร้ายยิงจนเสียชีวิต เมื่อวันที่ 26 พ.ย.2559 บริเวณถนนสาย 42 ปาลัส ต.ควน อ.ปะนาเระ จ.ปัตตานี น่าเศร้าสะเทือนใจมาก ที่เธอเสียชีวิตพร้อมลูกในท้องอายุ 9 เดือน วันไปเยี่ยมบ้าน เราพบปะกับสมาชิกหลายคนในครอบครัวน้องกิ่ง มีทั้งสามีน้องกิ่งซึ่งเป็นคนจากจังหวัดพัทลุงเพิ่งแต่งงานอยู่กินกับน้องกิ่งมาเพียงสามปี เรายังได้พบกับแม่ และพ่อของน้องกิ่งด้วย สิ่งที่เราสังเกตเห็น คือร่องรอยแห่งความเศร้าของ นางวรรณาภร แก้วแก่นเพชร ผู้เป็นแม่ของน้องกิ่ง ที่ยังทำใจยอมรับกับความสูญเสียครั้งนี้ยังไม่ได้ เธอเล่าว่าเธอแยกทางกับสามีแล้ว แต่ก็ยังสามารถเป็นเพื่อนกันได้ เธอเล่าว่าเธออยู่กับลูกสองคนคือน้องกิ่งและลูกอีกคน ที่เป็นน้องชายของน้องกิ่ง อายุ 17 ปี ส่วนสามีหรือพ่อของน้องกิ่ง หลังจากแยกทางกันก็ไปอยู่ที่จังหวัดสุรินทร์ และได้เดินทางกลับมาตอนที่น้องกิ่งถูกยิงเสียชีวิต ส่วนตัวเธอเอง มีอาชีพขายผลไม้สดในตลาดที่อำเภอสายบุรีทุกวัน ในตอนแรกๆ ของการพบปะกัน แม่น้องกิ่ง และคนในครอบครัวดูเงียบๆ ไม่ค่อยอยากพูดคุยกับเราสักเท่าไหร่ อาจจะเป็นเพราะยังอยู่ในอาการโศกเศร้าอยู่ และผู้ที่มาเยี่ยมก็เป็นแขกแปลกหน้าที่ไม่คุ้นเคย...เราถามว่า “แม่รู้สึกอย่างไรที่เครือข่ายเราที่เป็นมุสลิมทั้งนั้น มาเยี่ยมบ้านวันนี้” “แม่เข้าใจ แม่แยกออกว่าอะไรเป็นอะไร ไม่ได้ว่าทุกคนเป็นคนทำ” เธอตอบสั้นๆ ภาพที่ 1: วันไปเยี่ยมแม่น้องกิ่ง (ภาพซ้ายมือ) หรือ นางวรรณาภร แก้วแก่นเพชร ที่บ้าน ต.ควน อ.ปะนาเระ จ.ปัตตานี หลังจากนั้นพวกเราก็ชวยคุยเกี่ยวกับเรื่องการช่วยเหลือเยียวยาจากภาครัฐ ซึ่งครอบครัวได้รับการช่วยเหลือไปแล้วเบื้องต้นเป็นเงินห้าแสนบาท บรรยากาศการพูดคุยไม่ค่อยลื่นไหลนัก ส่วนใหญ่จะเป็นการถามคำตอบคำมีความเงียบเข้ามาแทนที่เป็นระยะ ๆ จนเราคิดว่าคงไม่เหมาะจะรบกวนเวลาของครอบครัว ก็เลยขอลากลับ ก่อนกลับเราก็เข้าไปกอดแม่ของน้องกิ่ง พื่อให้กำลังใจพร้อมกับพูดว่า ”ขอบคุณที่เปิดใจรับทีมงานที่เป็นมุสลิมมาเยี่ยม และขอเป็นกำลังใจให้คะ สิ่งไหนที่ทางเครือข่ายสามารถช่วยเหลือได้ก็บอกจะได้ช่วยกันดูแลถึงพวกเราจะเป็นมุสลิม แต่จะบอกแม่ว่ามุสลิมที่ไม่ต้องการความรุนแรงก็มีอีกเยอะ” ที่เราพูดและแสดงออกมาแบบนั้น เพราะจะได้ลดความรู้สึกหวาดระแวง และความไม่ไว้วางใจที่ครอบครัวอาจจะมีต่อพวกเราที่เป็นมุสลิมมันเป็นเรื่องธรรมดาที่เราเข้าใจได้ว่า เหตุร้ายที่เกิดขึ้นกับชาวพุทธหลายครั้งในสถานการณ์ความไม่สงบทำให้ชาวพุทธบางที รู้สึกหวาดกลัวและหวาดระแวงต่อมุสลิมโดยทั่วไปด้วย เราคิดว่าวินาทีนี้ คงไม่มีอะไรดีเท่ากับการสื่อสารทางกาย และการบอกเล่าความรู้สึกของเราตรงๆ เราจับมือเธอไว้ แล้วถามต่อว่า “ตอนนี้แม่รู้สึกดีขึ้นบ้างไหมคะ” ปรากฏว่าการแสดงออกของเราเช่นนี้ได้ผล เธอสัมผัสและรับรู้ได้ เราเองก็รู้สึกได้ว่า กำแพงของความเงียบงัน และไม่ไว้วางใจ กำลังถูกทำให้พังทลายลง เธอคุยต่อกับเราอย่างพรั่งพรู ผิดจากตอนแรกอย่างเห็นได้ชัด จนทำให้เรารู้สึกสบายใจขึ้นว่าการเยี่ยมของเราไม่ได้ทำให้ครอบครัวรู้สึกแย่ลง มากกว่านั้นมิตรภาพระหว่างผู้มาเยี่ยมกับผู้ถูกเยี่ยมกำลังทำงาน ภาพที่ 2: ครอบครัวน้องกิ่ง พ่อ แม่ และแขกผู้มาเยือนต่างวัฒนธรรม “ตั้งแต่วันแรกที่เกิดเหตุ แม่กินอะไรไม่ได้เลย นอนก็ไม่ค่อยหลับ มันรู้สึกเต็มไปหมด เที่ยงก็กินแต่รังนกกับน้ำหนึ่งแก้ว ทุกๆ วันที่ศพลูกอยู่ในวัด ก็อยู่ได้กับรังนกและน้ำ” “วันที่เผาศพน้องกิ่ง มีน้องเขาเอาขนมหัวล้านมาให้หนึ่งถ้วย ก็กินได้แค่สองลูก เพิ่งกินข้าวได้เมื่อวานนี้เอง มีน้องข้างบ้านเขาเอาแกงส้มมาให้ แม่ก็กินข้าวได้เยอะนิดนึง” เธอยังย้อนกลับเล่าให้ฟังถึงเรื่องในครอบครัวอีกด้วยว่า เธอหย่าขาดจากสามีมาห้าปีแล้ว “แต่แม้ว่าจะแยกทางกับพ่อของน้องแล้ว แต่เราก็ยังเป็นเพื่อนกัน พ่อลูกเขาก็โทรคุยกันอยู่บ่อยๆตอนน้องกิ่งแต่งงานพ่อเขาก็มางานแต่ง” “ แม่ยอมรับทุกคนที่เป็นมิตร”เธอทิ้งคำพูด ที่ทำให้เรารู้สึกชื่นใจก่อนเดินกลับออกมาจากบ้าน ต่อมา เราก็ได้เดินทางไปที่บ้านพักข้าราชการตำรวจในเขตอำเภอเมืองปัตตานี ซึ่งการเยี่ยมครั้งนี้เป็นครั้งที่สองแล้วโดยไปเยี่ยมครอบครัวของ จ.ส.ต.อนุรักษ์ รักบุตร คือน้องอร ซึ่งเป็นภรรยาของ จ.ส.ต.อนุรักษ์ ย้อนไปเมื่อวันที่ 3 ก.ค. 2559 ซึ่งยังอยู่ในช่วงรอมฎอน 10 วันสุดท้าย สามีของเธอได้เข้าเวรอยู่บริเวณตรงข้ามร้านอาหารลอนดอนใกล้ๆ กับมัสยิดกลางปัตตานี เพื่ออำนวยความสะดวกให้กับประชาชนที่มาจอดรถเพื่อละหมาดในช่วงกลางคืน ในเย็นวันนั้นเองได้เกิดเหตุระเบิดทำให้สามีของเธอเสียชีวิต ขณะนั้นเธอตั้งท้องได้ 7เดือน และยังมีลูกชายอยู่อีกสองคน ภาพที่ 3: น้อง.ด.ช.รัฐฐานันท์ รักบุตร (น้องนาวา) ลูกคนเล็กของน้องอร ในวันที่ไม่มีพ่อ การเยี่ยมครั้งที่สองนี้ เธอคลอดลูกชายออกมาแล้ว หน้าตาน่ารักและสมบูรณ์มากทีเดียว วันที่เราไปเยี่ยมวันนั้นดูสีหน้าน้องอรสดใสกว่าครั้งแรกที่เราไปเยี่ยมเมื่อครั้งหลังเกิดเหตุได้เพียงสองอาทิตย์ “ดีใจคะที่พี่มาเยี่ยมหนูอีก คิดถึงพี่อยู่เหมือนกัน หนูตามข่าวผู้หญิงท้องถูกยิงเสียชีวิต รู้สึกไม่สบายใจ หนูยังคิดเลยว่าพี่จะลงไปเยี่ยมเขาไหม” น้องอรยิ้มด้วยความดีใจ ถามเรากรณีเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับน้องกิ่ง ที่เราเพิ่งไปเยี่ยมมา “เยี่ยมแล้วคะ เพราะพี่ไม่เลือกพุทธมุสลิม น้องอรเป็นไงบ้างตอนนี้ รู้สึกดีขึ้นบ้างไหม” “ก็ดีคะ” พูดแล้วเธอก็น้ำตาไหล เธอหยิบเศษกระดาษที่ลูกชายวัยเก้าขวบเขียนขึ้นมาอ่านให้เราฟัง ว่าลูกเขียนถึงพ่อเขาอย่างไร “คุณพ่อครับ พ่อรักแม่ พ่อรักย่า พ่อรักปู่ พ่อรักป้าอู พ่อเป็นวิญญาณ (เขียนวิญญาณโดยใช้ตัว ย )” ข้อความที่เป็นฝีมือลูก ที่ปรากฏอยู่ในกระดาษ เธอบอกว่า ลูกไม่ได้ตั้งใจให้เธอดู แต่ลมพัดเศษกระดาษนี้ปลิวมา เห็นแล้วเธอก็อดสะเทือนใจ อดคิดถึงสามีไม่ได้ ภาพที่ 4 : ฝีมือลูกคนโต “.ด.ช.รัชชรักษ์ รักบุตร ”ของน้องอร ที่เขียนถึงพ่อ “หนูได้ฟังข่าวระเบิดที่โต้รุ่ง หนูสงสารลูกน้องพี่เบิ้มมาก มันทำให้หนูคิดว่าเค้าหนักกว่าหนูเยอะเลย หนูยังโชคดีถึงพี่นุ(สามี) จะเสียไป แต่แกก็ยังทิ้งอะไรไว้ให้เรามากมาย แต่ลูกน้องพี่เบิ้มเขาไม่เหลืออะไรเลย” เธอยังมีแก่ใจคิดถึงผู้ได้รับผลกระทบจากเหตุระเบิดร้านก๋วยเตี๋ยวเบิ้ม ที่ตลาดโต้รุ่งปัตตานี ลูกน้องเบิ้ม ที่เธอกล่าวถึง คือ “น้องเบียร์” หรือ มโนชา พงษ์เสาร์ หม้ายลูกสามที่สูญเสียขาข้างขวา และ ต้องสูญเสียดวงตาข้างขวาอีกข้าง จากแรงระเบิดที่ร้านก๋วยเตี๋ยวเบิ้ม เมื่อคืนวันที่ 24 ต.ค.2559 “อนาคตต่อไปจะเอาอย่างไงต่อ ทางผู้บังคับบัญชาให้อยู่ในบ้านพักนานแค่ไหน ถ้าสมมุติว่าเราไม่ทันจะบรรจุเป็นตำรวจ” เราถามต่อ เพราะเคยทราบจากเธอมาว่าทางหน่วยงานตำรวจ ให้สิทธิเธอบรรจุเป็นตำรวจแทนสามีได้ แต่ก็น่ากังวลเกี่ยวกับความไม่มั่นคงแน่นอนของอนาคตเธออยู่ดี “เขาให้อยู่สองปีคะ หนูคิดว่าคงทันที่จะบรรจุ เพราะตอนนี้หนูส่งเอกสารอะไรเรียบร้อยแล้ว สมมุติไม่ทันจะบรรจุ และต้องย้ายออกจากบ้านพักไปก่อน หนูคิดว่ามีอยู่ที่เดียวที่จะไปอยู่ได้คือ บ้านแม่ที่สงขลา ส่วนบ้านพ่อแม่พี่นุ ( บ้านสามีซึ่งอยู่ที่ต.มะกรูด อ.โคกโพธิ์ จ.ปัตตานี ) หนูคงไม่ไปอยู่ เพราะหนูกลัวคะเพราะบ้านที่อยู่ เป็นไข่แดงตรงกลางเลย ล้อมรอบด้วยบ้านของมุสลิม” เธอตอบพร้อมกับพูดว่า “พี่อย่าโกรธนะ ที่พูดออกมาแบบนี้” ภาพที่ 5: น้องอร (ภาพซ้ายมือ) ลูก กับผู้มาเยือนต่างวัฒนธรรม เราก็เข้าใจเธอนะ ที่เธอรู้สึกหวาดกลัวต่อเหตุการณ์และผู้คนรอบข้าง โดยเฉพาะครอบครัวสามีเธอเป็นครอบครัวชาวพุทธที่เหลืออยู่ไม่กี่หลังคาเรือนในหมู่บ้าน จากการเยี่ยมบ้านแบบข้ามวัฒนธรรมเช่นนี้ แม้เราไม่มีอะไรในทางวัตถุให้แก่ครอบครัวผู้สูญเสีย แต่อย่างน้อย เราก็อยากแสดงให้เห็นว่า การตายของคนในสองครอบครัวนี้ ไม่ได้ถูกเมินเฉย และดูดายจากคนในสังคมส่วนใหญ่ที่นี่ อย่างน้อยก็มีพวกเรา ผู้หญิงกลุ่มหนึ่ง ที่มีโอกาสแสดงความรู้สึกเห็นอกเห็นใจในความเป็นความตาย และการได้รับผลกระทบของเพื่อนมนุษย์ทุกศาสนาที่ร่วมชายคาเดียวกัน ณ ชายแดนใต้/ปาตานีแห่งนี้ และอยากจะเป็นกำลังใจในการต่อสู้ชีวิตของทุกชีวิตที่เหลืออยู่ โดยเฉพาะผู้หญิงในทุกศาสนา ผู้เป็นแม่ เป็นเมีย ซึ่งต้องเป็นผู้แบกรับภาระทุกอย่าง เมื่อคนในครอบครัวต้องสูญเสียไป......
ดู 430 ครั้ง
เยี่ยมบ้านผู้หญิงและเด็ก(ในท้อง) เมื่อมัสยิดไม่ปลอดภัย
เยี่ยมบ้านผู้หญิงและเด็ก(ในท้อง) เมื่อมัสยิดไม่ปลอดภัย โดย คำนึง ชำนาญกิจ และโซรยา จามจุรี หลายเดือนที่ผ่านมา กลุ่มองค์กรผู้หญิงผนึกกำลังกันในนามคณะทำงานวาระผู้หญิงชายแดนใต้(paw) รณรงค์เรียกร้องเพื่อขอให้พื้นที่สาธารณะปลอดภัย โดยเฉพาะตลาด ถนนหนทาง โรงเรียน ศาสนสถาน เพราะเป็นพื้นที่ของพลเรือนที่มีทั้งผู้หญิง และประชาชนทั่วไปใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวัน แต่ตลอดระยะเวลาของการเรียกร้อง เหตุรุนแรงในพื้นที่ดังกล่าวก็ยังเกิดขึ้น แม้แต่ในบริเวณศาสนสถาน หรือใกล้ศาสนสถาน ซึ่งที่จริงแล้วควรจะเป็นพื้นที่สันติ(peace space) และปลอดภัยมากที่สุด เมื่อเร็วๆนี้ สมาชิกเครือข่ายผู้หญิงภาคประชาสังคมเพื่อสันติภาพชายแดนใต้(civic women)ร่วมกับคณะทำงานวาระผู้หญิงชายแดนใต้ (PAW) ซึ่งมีทั้งพุทธและมุสลิม ได้ลงพื้นที่เยี่ยมครอบครัวผู้สูญเสียจากเหตุการณ์ความรุนแรงที่เกิดขึ้นในบริเวณศาสนสถาน “มัสยิด” ในช่วงเดือนรอมฎอนที่ผ่านมา ซึ่งทำให้เราได้เห็นว่าผู้หญิงได้รับผลกระทบอย่างไร ครอบครัวแรกที่อ.บันนังสตา จ.ยะลา เป็นครอบครัวของ“อิสน๊ะ โตะตาหยง” เธอสูญเสียสามีเมื่อวันที่ 4 ก.ค.2559 คือ อับดุลเราะแม โตะตาหยง ขณะที่เธอกับสามีเดินทางไปละหมาดตารอเวียะห์ในช่วงเดือนรอมฏอน ที่มัสยิดกลาง อ.บันนังสตา จ.ยะลา ซึ่งอยู่ห่างจากบ้านไปประมาณ 5 กิโลเมตร เธอไม่คิดว่าในคืนนั้นจะเป็นคืนที่อัลลอฮ์จะเอาสามีเธอกลับคืนสู่พระองค์ เธอบอกว่ารู้สึกตกใจกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับคนในครอบครัว สามีเธอต้องจากไปด้วยแรงระเบิด M79 ที่มีการยิงเข้ามาตกหน้ามัสยิด โดยผู้ก่อเหตุยิงมา 2 ลูก ลูกแรกข้ามหลังคามัสยิดไปตกลงบนหลังคาบ้านชาวบ้าน แต่ไม่มีผู้ใดได้รับบาดเจ็บ เพราะไม่มีใครอยู่ในบ้าน ต่อมาก็ยิงลูกที่สอง ตกหน้ามัสยิดริมถนนและโดนสามีของเธอ ขณะที่เขากำลังเดินเข้าประตูมัสยิด ส่วนตัวเธอปลอดภัย เพราะเข้าประตูฝ่ายผู้หญิงไปอยู่ด้านในมัสยิดแล้ว เราเห็นเธอเข้มแข็งมาก ไม่มีน้ำตาสักหยดยามหวนรำลึกถึงเหตุการณ์และความสูญเสีย เลยถามว่าเยียวยาจิตใจอย่างไร เธอบอกว่าตอนที่ไปดูสามีที่โรงพยาบาล เห็นเขาครั้งแรกเธอทำใจไว้แล้ว เพราะเขาอาการหนักมาก “ คือตอนที่โดน เขากำลังจะไปละหมาดและมีน้ำละหมาดแล้ว และก็เป็นเดือนบวชด้วย ก๊ะเลยทำใจไม่ให้เสียใจคือเขาไปดีแล้ว อาแบเคยคุยกับก๊ะบ่อยครั้งว่า การตายเป็นแค่การย้ายที่อยู่เท่านั้นเอง” ครอบครัวอิสน๊ะ มีลูก 4 คน สามคนเรียนจบหมดแล้ว เหลือแต่คนเล็กที่เรียนมหาวิทยาลัยรามคำแหงโดยทำงานไปด้วยเรียนไปด้วย ครอบครัวเธอ เป็นครอบครัวใหญ่ วันที่เราไปเยี่ยม เห็นมีหลานเล็กๆหลายคนวิ่งเล่นกันสนุกสนาน ทำให้เธอไม่เหงาและไม่เครียด “ไม่อยากให้เกิดขึ้นในบริเวณมัสยิด เพราะเป็นสถานที่ที่ชาวบ้านจะไปทำศาสนากิจเพื่อสงบจิตใจ ตั้งแต่สมัยท่านนบีมูฮัมหมัดของเราก็มีเหตุการณ์เกิดขึ้น แต่เขาก็จะมีกฎเกณฑ์ในการสู้รบ ในศาสนาอิสลามของเรา ไม่อนุญาตให้ทำร้ายผู้หญิง ผู้บริสุทธิ์ และเด็กหรือผู้ที่อ่อนแอกว่า และไม่ให้โจมตีสถานที่ที่ใช้ปฏิบัติศาสนากิจ” เธอให้ความเห็นที่เชื่อมโยงกับหลักศาสนาว่าทำไมในการสู้รบ จึงให้มีการละเว้นสถานที่ และผู้คนบางกลุ่ม ทำให้เรารู้ว่าเธอแม่นยำในเรื่องศาสนาอยู่มาก ถามต่อว่าทางออกในการสร้างสันติภาพในมุมมองของเธอเห็นว่าเป็นอย่างไร? เธอบอกว่า “ไม่ว่าในชุมชนหรือสถานที่ใดจะสงบได้ ถ้ามีการพูดคุยกัน สมัยนบีก็ทำสัญญาสันติภาพ เมื่อพูดคุยกันและตกลงกันแล้ว ฝ่ายที่กำลังสู้รบกันนั้นถ้าได้พูดคุยกัน คิดว่าสงบคะ แต่ทุกคนจะต้องยอมรับเหตุผลซึ่งกันและกัน” ในวันเดียวกัน คณะของเราได้ไปเยี่ยมครอบครัวผู้สูญเสียอีกครอบครัวหนึ่งที่เป็นข่าวใหญ่ในช่วงเดือนรอมฏอน ก่อนเกิดเหตุที่มัสยิดบันนังสตาหนึ่งวัน คือครอบครัวของน้องอร หรือรัชนู รักบุตร เธอต้องสูญเสียสามี คือ จ.ส.ต. อนุรักษ์ รักบุตร เมื่อวันที่ 3 ก.ค. 2559 จากเหตุระเบิดที่หน้าบริเวณมัสยิดกลางปัตตานี ในวันเยี่ยมบ้านนั้น เธอซึ่งตั้งท้องอยู่ 7 เดือน พร้อมลูกชายอีกสองคน ชวนเราพูดคุยกันในร้านค้าบริเวณบ้านพักตำรวจใน อ.เมือง จ.ปัตตานี เธอเริ่มต้นว่า “เขาทำหน้าที่ของเขาดีที่สุดแล้ว เขาไปเข้าเวรเพื่อดูแลอำนวยความสะดวกให้กับพี่น้องมุสลิมที่จะมาละหมาด พี่นุบอกเสมอว่าไม่เคยนึกกลัวกับเหตุการณ์ในสามจังหวัด เพราะเขาเป็นคนในพื้นที่ ที่นี่เป็นบ้านเกิด พี่นุเป็นคน ต.มะกรูด อ.โคกโพธิ์ จ.ปัตตานี” “หลายๆครอบครัวที่เดือดร้อน เมื่อต้องสูญเสียคนในครอบครัว ลูกต้องสูญเสียพ่อหรือแม่ ไม่ว่าครอบครัวนั้นจะเป็นพุทธหรือมุสลิม เด็กๆเหล่านั้นเขาจะอยู่กันอย่างไร สำหรับอรคิดว่าเราต้องเป็นทั้งพ่อและแม่ในเวลาเดียวกัน เพราะว่าสิ่งที่ขาดหายไปคือพ่อ แต่อร ในฐานะที่เป็นแม่ ก็ต้องทำให้เหมือนพ่อของลูกตอนที่มีชีวิตอยู่คะ” “ก็ต้องทำใจสู้ เพื่อลูกอีก 2 คน รวมทั้งที่อยู่ในท้องอีก 1 คน อรคิดว่าถ้าอรหมดกำลังใจแล้วลูกอีก 3 คนจะเดินไปไม่ได้ ก็ต้องพยายามทำใจยอมรับกับสิ่งที่เกิดขึ้น อรมีกำลังใจจากเพื่อนๆทั้งพุทธและมุสลิมที่โทรมาและไลน์มา พี่น้องพุทธและมุสลิมก็ไม่ทอดทิ้งกันนะคะ ทางมัสยิดกลางก็มีกระเช้ามามอบให้ ทางจุฬาราชมนตรีมอบเงินให้หนึ่งแสนด้วยคะมนุษย์ไม่ว่าจะเป็นไทยพุทธหรืออิสลาม เขาทำความดีละเว้นความชั่วทั้งนั้น เราอย่ามาเจาะจงว่าอิสลามไม่ดีอย่างนั้นอย่างนี้เลยนะคะ อย่าเอาภาพมารวมหมดว่าอิสลามเป็นผู้ก่อการร้าย” ในการเยียวยาจิตใจ เธอบอกว่าแม้ว่าจะทำใจยังไม่ได้ แต่ก็พยายามคิดว่าถึงแม้ว่าเราจะร้องไห้เสียใจมากแค่ไหนมันก็ไม่มีอะไรดีขึ้น เราไม่สามารถย้อนอดีตได้ เราต้องเดินหน้าต่อไป ในวันข้างหน้าเราต้องอยู่กับปัจจุบัน อยู่กับลูกๆ 3 คน โดยเฉพาะลูกที่กำลังจะคลอด หากแม่เศร้า กลัวลูกในท้องจะได้ผลกระทบเมื่อคลอดออกมา จากการมาเยี่ยมบ้านครั้งนี้ แกนนำเครือข่ายของเราที่ทำงานอยู่ที่เยียวยาอำเภอเมืองปัตตานี ที่ได้ร่วมเยี่ยมบ้านด้วยเล่าว่า ไม่เฉพาะน้องอรที่กังวลเรื่องลูกในท้อง เหตุการณ์ระเบิดที่บริเวณมัสยิดกลางปัตตานี ยังทำให้แม่วัยรุ่นมุสลิมที่ตั้งท้อง 3 เดือนอีกคน ซึ่งได้รับบาดเจ็บจากเหตุการณ์ระเบิดครั้งนั้นด้วย รู้สึกกังวลและเครียดมากว่า แรงระเบิดในวันนั้นจะทำให้ลูกของเธอในท้องได้รับผลกระทบเมื่อคลอดออกมา “ผู้หญิงคนนี้มารับเงินเยียวยาที่อำเภอ แล้วก็รีบกลับไปขายข้าวที่มาเลย์ น้องเค้ายังรู้สึกผวา เขากลัวลูกในท้องไม่ปลอดภัย แต่หากเด็กที่คลอดออกมาได้รับผลกระทบ ทางการจะไม่สามารถเยียวยาอะไรได้ เพราะไม่อยู่ในหลักเกณฑ์” แกนนำผู้หญิงเราเล่าในวงเยี่ยม เป็นอีกเรื่องที่น่าเศร้าใจ ที่ไม่เป็นข่าว ที่เราได้ร่วมรับรู้ในวันนั้น สำหรับสองครอบครัวผู้สูญเสีย ที่พวกเราได้ไปเยี่ยมในวันนั้น จะเห็นว่าแม้ต่างศาสนาและวัฒนธรรม แต่ก็ร่วมชายคาบ้านเดียวกันในชายแดนใต้ และมีชะตากรรมเดียวกันที่ต้องเผชิญกับความสูญเสีย รวมแม้กระทั้งชีวิตน้อยๆที่ยังไม่ทันได้ลืมตาดูโลก ที่ไม่มีโอกาสได้เห็นหน้าพ่อ และอาจจะได้รับผลกระทบตั้งแต่อยู่ในท้องแม่ โดยที่เราไม่อาจรู้ได้ในตอนนี้ และเนื่องจากผู้หญิงและเด็กๆซึ่งไม่ได้เป็นคู่ขัดแย้งหรือคู่สู้รบ แต่กลับต้องเป็นผู้ที่ต้องเผชิญและแบกรับผลกระทบจากสถานการณ์และการสู้รบ การเยียวยา พร้อมๆกับการเรียกร้องขอพื้นที่สาธารณะปลอดภัยจากเหตุรุนแรง จึงยังคงต้องขับเคลื่อนควบคู่กันไป จนกว่าจะมีพื้นที่ปลอดภัยให้เราได้ใช้ชีวิตร่วมกันอย่างสันติ และไม่มีชีวิตใดๆที่ต้องสูญเสียให้เราต้องเยียวยาอีกต่อไป
ดู 429 ครั้ง
โจทย์ท้าทายของการช่วยเหลือทางมนุษยธรรมชายแดนใต้
โจทย์ท้าทายของการช่วยเหลือทางมนุษยธรรมชายแดนใต้ โดย โซรยา จามจุรี หัวหน้า ฝ่ายส่งเสริมและเผยแพร่ สำนักส่งเสริมและการศึกษาต่อเนื่อง ม.อ.ปัตตานี เครือข่ายผู้หญิงภาคประชาสังคมเพื่อสันติภาพชายแดนใต้ (Civic Women) เวทีเสวนาเรื่อง ‘เหลียวหลัง แลหน้า มนุษย์+ธรรม ชายแดนใต้’ ที่มัสยิดกลาง จ.สงขลา เมื่อวันที่ 31 มกราคม วานนี้ จัดโดยสภาเครือข่ายช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม สำนักจุฬาราชมนตรี ผู้หญิง 3 คนที่ร่วมเสวนาพูดคุย คือ โซรยา จามจุรี อัญชนา หัมมิหน๊ะ และนูรยีลัน หะยีอาบูบากา โดยมีมีฐปณีย์ เอียดศรีไชย จากทีวีช่อง 3 มาดำเนินรายการ ขอบคุณฐปณีย์ ที่ไม่เคยปฏิเสธงานพี่น้องมุสลิม และบทบาทของเธอ รายงานข่าวทางมนุษยธรรมที่ผ่านมาน่าชื่นชมมาก ทั้งข่าวปัญหาลูกเรือประมงไทยที่อินโดฯ ปัญหาโรฮิงญา เป็นต้น สำหรับเวทีวันนี้ ตอนหนึ่ง ตนเองได้เสนอให้เห็นความทุกข์ยากลำบากของกลุ่มคนประมาณ 2,000 ครอบครัวในชายแดนใต้ ที่ต้องได้รับความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมจากคนในสังคม คนกลุ่มนี้ต้องนับว่าเป็นผู้ที่ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ความไม่สงบด้วยเช่นกัน แต่ไม่อยู่ในเกณฑ์การช่วยเหลือเยียวยาจากรัฐ ดังนั้น จึงเป็นหน้าที่ของประชาชน ที่ต้องยื่นมือมาช่วยเหลือกันเอง ประกอบด้วย ครอบครัวผู้ต้องขัง 456 ครอบครัว, ครอบครัวที่ไม่ถูกรับรองการเสียชีวิตว่ามาจากสถานการณ์ฯจากเจ้าหน้าที่ 3 ฝ่ายจำนวนราว 1,000 ครอบครัว, ครอบครัวในกลุ่มที่ถูกซ้อมทรมาน 146 ครอบครัว, ครอบครัวที่มีสมาชิกเสียชีวิตจากการปะทะกับเจ้าหน้าที่/ถูกวิสามัญ 325 ครอบครัว ครอบครัวที่มีสมาชิกในครอบครัวถูกฆ่านอกระบบ 20 ครอบครัว (ข้อมูลตัวเลขสามกลุ่มหลัง มาจากการเก็บข้อมูลขององค์กรด้านสิทธิ คือ กลุ่มด้วยใจ ที่นำเสนอบนเวที) สำหรับกลุ่มผู้ได้รับผลกระทบทั่วไป ที่เจ็บตายจากสถานการณ์ความไม่สงบ อยู่ในการช่วยเหลือเยียวยาจากรัฐอยู่แล้ว ไม่น่าเป็นห่วงเท่ากลุ่มแรก ซึ่งสมาชิกในครอบครัว มีความคับแค้นขมขื่นใจสูง เพราะรู้สึกว่าตนเองถูกซอเล็ม (อธรรม) และอยู่ในฐานะยากลำบากกว่ามาก การช่วยเหลือจากคนภายนอก ก็เข้าถึงคนกลุ่มนี้ยาก เพราะยังรู้สึกหวาดระแวง และมีทัศนคติที่ไม่ดีต่อคนกลุ่มนี้ ทั้งๆที่ควรนับว่าลูกเมียของคนเหล่านี้ เป็นผู้บริสุทธิ์ ที่ควรได้รับการดูแลจากสังคม โดยเฉพาะเด็กๆที่ต้องได้รับการศึกษา ไม่หมดอนาคตไปเสียก่อนเมื่อพ่อตาย หรือติดคุก อีกเรื่องหนึ่งคือ เราจะก้าวข้ามพรมแดนทางศาสนา เชื้อชาติ ภาษา และวัฒนธรรม ในการช่วยเหลือทางมนุษยธรรมได้หรือไม่ มุสลิมต้องไม่ช่วยเฉพาะมุสลิม แต่ช่วยศาสนิกอื่นที่ทุกข์ยากด้วยเช่นกัน ยิ่งในสถานการณ์ที่มีความหวาดระแวง ต่อต้านมุสลิมมากขึ้น ในระยะหลังของคนในสังคมไทย เรายิ่งต้องสร้างความเข้าใจ และแสดงให้เห็นภาพลักษณ์ที่ดีของมุสลิม ผ่านการหยิบยื่น/เป็นผู้ให้แก่คนไทยที่ทุกข์ยาก ไม่ว่าเขาจะเป็นใคร นับถือศาสนาใดก็ตาม ซึ่งเป็นการแสดงออกที่เป็นรูปธรรมมากที่สุด คิดว่า นี่เป็นโจทย์ที่ท้าทายของการทำงานทางมนุษยธรรมในบริบทปัจจุบัน
ดู 398 ครั้ง
20 เรื่องเล่าเพื่อสันติภาพสตรีชายแดนใต้สู่หนังสือ “เสียงของความหวัง เล่ม 2”
20 เรื่องเล่าเพื่อสันติภาพสตรีชายแดนใต้สู่หนังสือ “เสียงของความหวัง เล่ม 2” โรงเรียนนักข่าวชายแดนใต้ (DSJ) เครือข่ายผู้หญิงเพื่อสันติภาพชายแดนใต้ เตรียมรวมเล่ม “เสียงของความหวัง” เล่ม 2 ถ่ายทอดเรื่องราวจากสตรีเหยื่อเหตุไม่สงบสู่การพลิกฟื้นชุมชนเป็นพื้นที่แห่งสันติภาพ เพราะหนังสือคือเสียงของความหวัง เครือข่ายผู้หญิงภาคประชาสังคมเพื่อสันติภาพชายแดนใต้จึงวางแผนเขียนหนังสือชื่อ “เสียงของความหวัง” ขึ้นมาอีกครั้งเป็นเล่มที่ 2 หลังจากพวกเธอประสบความสำเร็จอย่างมากมาแล้วในเล่มแรกเมื่อ 2 ปีที่แล้ว เพราะเป็นเสียงจากผู้ได้รับผลกระทบจากความรุนแรงในจังหวัดชายแดนภาคใต้โดยตรง มีคนเขียน 19 คน 19 เรื่อง ใช้ชื่อหนังสือว่า “เสียงแห่งความหวัง เรื่องเล่าเพื่อสันติภาพชายแดนใต้” เพราะการทำหนังสือไม่ใช่เรื่องง่าย พวกเธอจึงต้องมาเข้าอบรมกันก่อน ซึ่งจัดกันไปแล้วระหว่างวันที่ 22-23 ตุลาคม 2558 ที่ผ่านมาที่สำนักงานของศูนย์เฝ้าระวังสถานการณ์ภาคใต้ ภายในมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานี (ม.อ.ปัตตานี) เป็นการอบรมเชิงปฏิบัติ “เสียงของความหวัง 2” เรื่องเล่าเพื่อพลิกฟื้นชุมชนชายแดนใต้/ปาตานี ภายใต้โครงการเสริมสร้างศักยภาพผู้หญิงเพื่อสานเสวนาสันติภาพที่เป็นประชาธิปไตยชายแดนใต้ : ญส.ปต. (Empowering Women For Democratize and Peace Dialogues In the South Of Thailand) โดยจัดร่วมกันระหว่างเครือข่ายผู้หญิงฯ กับมูลนิธิฮิลาลอะฮห์มัร และสำนักส่งเสริมและการศึกษาต่อเนื่อง ม.อ.ปัตตานี เป้าประสงค์หลักๆ ของการอบรมครั้งนี้ไม่ได้อยู่เพียงแค่การร้อยเรียงเรื่องเล่าของแต่ละคน หากแต่จะทำอย่างไรให้เรื่องเล่าจะชุมชนสามารถเปิดพื้นที่เพื่อหาทางออกจากความขัดแย้งร่วมกันได้ เติมเต็มเรื่องราวประวัติชีวิตไปสู่การพลิกฟื้นชุมชนและการปะชุนความสัมพันธ์ของผู้คน นี่จึงไม่ใช่แค่เล่าเรื่องของเธอคนเดียวอีกแล้ว แต่เป็นเรื่องของเราที่จะก้าวไปข้างหน้าอย่างไร นางสาวอัสรา รัฐการัณย์ผู้ประสานงานโครงการฯ บอกว่า หนังสือเล่มแรกได้ตีพิมพ์ขึ้นหลังเครือข่ายผู้หญิงฯ จัดอบรมผู้หญิงที่ได้รับผลกระทบจากเหตุไม่สงบในพื้นที่ได้เขียนเรื่องเล่าของตัวเองขึ้นมา ครั้งนี้อยากให้พวกเธอ ซึ่งเป็นทั้งผู้สูญเสียสามีหรือสมาชิกครอบครัว เป็นผู้ที่เคยตกลงเป็นจำเลยคดีความมั่นคงหรือเคยถูกจำคุกในคดีความมั่นคง หรือหากเธอยังอยู่ในคุกก็ให้สามีมาอบรมแทนเพื่อให้เขียนเรื่องราวของพวกเธอเอง จากนั้นก็จะผลิตเป็นหนังสือ “เสียงของหวัง” เล่มที่ 2 โดยมีคนเขียน 20 คน จำนวน 20 เรื่องเล่า มีทั้งคนไทยพุทธและคนมุสลิมในพื้นที่ โดยนางสาวฐิตินบ โกมลนิมิ เป็นบรรณาธิการ อัสรา บอกอีกว่า หนังสือเล่มนี้จะมีเนื้อหาเกี่ยวกับการพลิกฟื้นชุมชนของพวกเธอ การกลับสู่เข้าสู่สังคมของผู้หญิงที่เคยเป็นจำเลย รวมทั้งความหลากหลายของสังคมพื้นที่ โดยจะเปิดตัวอย่างเป็นทางการในวันสตรีสากล 8 มีนาคม 2559 “เราเชื่อว่าผู้หญิงที่ได้รับผลกระทบจากเหตุไม่สงบมีอำนาจและพลังที่จะทำให้เกิดสันติภาพได้ เพราะขนาดพวกเธอสูญเสียสามีหรือลูกไปแล้วก็ยังสามารถจัดการครอบครัวตัวเองได้ เสียงของพวกเธอจึงมีอำนาจเรียกร้องสันติภาพผ่านการเขียนเรื่องราวของตัวเองให้กับสังคมได้รับรู้” นางคำนึง ชำนาญกิจ หัวหน้าภาคสนามในงานเยี่ยมเยียนผู้หญิงที่ได้รับผลกระทบในพื้นที่ซึ่งเป็นคนหนึ่งที่ชักนำผู้หญิงเหล่านี้มาเขียนเรื่องราวของตัวเอง คำนึงบอกว่า เนื่องจากพวกเธอเหล่านี้ไม่เคยสื่อสารเรื่องราวที่ตัวเองพบเจอมาสังคมก็ไม่เคยรับรู้เรื่องของพวกเธอจึงทำให้พวกเธอรู้สึกกดดัน แต่ถ้าได้สื่อสารออกมาแล้วจะทำให้สังคมเข้าใจพวกเธอมากขึ้น และจะเป็นกระบอกเสียงให้ผู้หญิงที่ได้รับผลกระทบคนอื่นๆ ไปด้วย นางคำนึง บอกว่า หลังจากที่เครือข่ายผู้หญิงภาคประชาสังคมฯ ได้มีการแจกจ่ายหนังสือเสียงของความหวังเล่ม 1 ต่อผู้ที่ได้รับผลกระทบจาเหตุการณ์ความไม่สงบในพื้นที่ ทำให้ผู้ที่ได้รับผลกระทบมีพลังมากขึ้นที่จะต่อไปสู้ในแนวทางกระบวนการยุติธรรมและแนวทางสันติวิธี ผู้ที่ได้รับผลกระทบมีการพูดคุยกันมากขึ้นกับคู่ขัดแย้ง เช่น มีการพูดคุยกับเจ้าหน้าที่รัฐมากขึ้น จากเดิมไม่มีการพูดคุยเลย เพื่อที่หาทางออกจากการตัวเองคิดว่าไม่รับความยุติธรรม โดยการต่อสู้ตามแนวทางของกระบวนการยุติธรรมและสันติวิธี รุสนา เจ๊ะเลาะ ก้าวข้ามความเจ็บปวดจากสูญเสียลูกชายวัย 9 ขวบ นางสาวรุสนา เจ๊ะเลาะ หนึ่งในผู้ได้รับผลกระทบจากเหตุไม่สงบ เล่าว่า เธอสูญเสียลูกชายวัย 9 ปีไปจากเหตุระเบิดที่ตลาดเปิดท้ายปัตตานี เมื่อ 26 มีนาคม 2556 ส่วนเธอเองก็บาดเจ็บสาหัสต้องพักรักษาที่โรงพยาบาลปัตตานี 3 เดือน แล้วกลับพักฟื้นที่บ้านอีก 6 เดือนกว่าจะเป็นปกติ เธอโดนระเบิดที่ขา “หลังเหตุการณ์นั้นชีวิตก็เปลี่ยนไป เพราะเสียลูกชายเพียงคนเดียวไปฉันตั้งใจมากที่จะให้ลูกได้เรียนสูงๆ เพื่อให้มีการงานที่ดี ตอนที่ฉันบาดเจ็บสามีก็หนีกลับบ้านเขาไปและไม่มาหาฉันอีกเลย มันยิ่งสร้างความลำบากใจมาก” “พอได้เงินเยียวยาสามีมาขอส่วนแบ่งของลูกอีก เพราะฉันได้เงินเยียวยา 200,000 บาท และส่วนของลูกอีก 500,000 บาท แต่เงินนี้ไม่สามารถเยียวยาความรู้สึกเจ็บปวดและแทนความสุข ความอบอุ่นของครอบครัวที่หายไปได้หรอก” แต่สิ่งที่รุสนาบอกว่าตั้งใจจะเขียนมาก คือสิ่งที่เธอสามารถก้าวข้ามความยากลำบากนั้นมาได้อย่างไร เพื่อให้คนอื่นเข้าใจว่าผู้ได้รับผลกระทบจากเหตุไม่สงบในพื้นที่นั้น ต้องเจอเรื่องอะไรบ้างและรู้สึกอย่างไร
ดู 386 ครั้ง
เยียวยาชาวพุทธ กับความไม่สิ้นหวังในสันติภาพที่ชายแดนใต้
เยียวยาชาวพุทธ กับความไม่สิ้นหวังในสันติภาพที่ชายแดนใต้ เลขา เกลี้ยงเกลา ++ “ขอให้กำลังใจว่าอย่าท้อถอย อย่าคิดว่าเป็นคนกลุ่มน้อย มาเพื่อให้กำลังใจกันและกัน และเข้าใจถึงความสูญเสีย หากเป็นครอบครัวเราก็คงเสียใจมาก ทุกคนเป็นคนเหมือนกัน ให้มองคนเป็นคน แล้วจะรู้ว่าความทุกข์ยากเป็นอย่างไร ต้องช่วยกันจริงๆ ทั้งพุทธและมุสลิม ช่วยเหลือดูแลกันและกัน เพื่อให้ได้สันติภาพที่เราต้องการ” คำนึง ชำนาญกิจ หรือ “ก๊ะวัน” จากเครือข่ายผู้หญิงภาคประชาสังคมเพื่อสันติภาพชายแดนใต้ บอกกับ “กานต์ เกษลึกซึ้ง” ในวันที่ไปเยี่ยมครอบครัว หลังจากที่กานต์ต้องสูญเสียพ่อและแม่ โดยโดนยิงเสียชีวิตในคราวเดียวกัน ระหว่างทางบนถนนสายบ่อทอง–ยะรัง ท้องที่หมู่ 7 บ้านค่าย ต.ปุโละปุโย อ.หนองจิก จ.ปัตตานี ขณะเดินทางออกไปขายหมูในตลาด เมื่อ 8 ต.ค.ที่ผ่านมา “ดีใจมากและรู้สึกดีที่มีเพื่อนมุสลิมมาให้กำลังใจ มีน้ำใจแก่กันในยามที่มีเหตุเช่นนี้” กานต์กล่าวตอบรับกลุ่มผู้หญิงที่มาเยี่ยมจากองค์กรประชาสังคมต่างๆ ซึ่งวันนี้ นอกจากมีผู้หญิงจากเครือข่ายผู้หญิงภาคประชาสังคมฯแล้ว ก็ยังมีผู้หญิงจากเครือข่ายชาวพุทธเพื่อสันติภาพ และเครือข่ายสตรีชายแดนใต้ด้วย “ทำได้อย่างเดียวคือ ทำใจ เพราะทำอะไรไม่ได้ อย่าให้เกิดกับใครอีกเลย ภาวนาขอให้หมดเรื่องร้ายๆ ใจเสียทุกครั้งเมื่อได้ยินข่าวการสูญเสียทั้งพุทธและมุสลิม” ในยามที่สถานการณ์ชายแดนใต้ร้อนแรง มีเหตุร้ายเกิดขึ้นแทบทุกวัน ผู้สูญเสีย มีทั้งชาวพุทธ และชาวมลายูมุสลิม การทำงานด้านมนุษยธรรม การเยียวยาและช่วยเหลือผู้ได้รับผลกระทบจากสถานการณ์ยิ่งทวีความสำคัญ โดยเฉพาะการเยียวยาข้ามวัฒนธรรม อย่างน้อยให้คนทั้งสองศาสนาได้เยี่ยมแสดงความเห็นอกเห็นใจซึ่งกันและกันหลัง เกิดเหตุ จะช่วยสมานรอยร้าวทางความสัมพันธ์ ลดอคติ และการเหมารวม ที่จะขยายเป็นความโกรธเกลียดทางชาติพันธุ์ และศาสนาของคนในพื้นที่ให้เบาบางลงไปได้ บาดแผลทางใจที่มองไม่เห็นทางกายภาพระหว่างผู้คน ซึ่งเป็นผลกระทบจากสถานการณ์ความรุนแรง นับวันจะร้าวลึกอย่างเงียบๆ และขยายวงกว้างได้ หากสถานการณ์ทวีความเข้มข้น และความจริงที่เกี่ยวกับการฆ่ากันตายในแต่ละเหตุการณ์ไม่ปรากฏ เฉพาะในระหว่างวันที่ 6 - 8 ต.ค. 2558 มีผู้เสียชีวิต และได้รับบาดเจ็บจากเหตุการณ์ความรุนแรง ที่เป็นสามีภรรยา รวมแล้ว 4 คู่ด้วยกัน เป็นชาวพุทธ 1 คู่ และเป็นชาวมุสลิมอีก 3 คู่ ที่ จ.ปัตตานี และยะลา สำหรับครอบครัวกานต์ อาจจะบอกได้ว่าแย่ที่สุด เพราะเขาต้องเสียพ่อเลี้ยง คือ นายซุ่ยบี้ ชูช่วยคำ อายุ 69 ปี และแม่ คือนางนวลศรี ณ ตะกั่วป่า อายุ 65 ปี ไปพร้อมๆกัน โดยคนทั้งสองโดนยิง สภาพศพดูอเนจอนาถมาก “พอได้รับแจ้งเหตุผมก็รีบขี่มอเตอร์ไซค์กลับบ้าน ขี่ไปอีกทางที่ไกลกว่าเพราะใจไม่อยู่กับตัว ไปถึงที่เกิดเหตุเจ้าหน้าที่ก็กั้นพื้นที่แล้ว เขายิงมาจากด้านหน้ารถ สมองกระจายเต็มหลังคา เบรกมือ ยิงแม่แล้วลากลงมาจากรถ เอากระเป๋าคาดเอวที่มีเงิน โทรศัพท์ กุญแจตู้ไปหมด แล้วล้วงเอาเงินในกระเป๋าพ่อกับปืนพกของพ่อไปด้วย” กานต์เล่าว่า เขาเป็นบุตรชายคนที่ 2 ในจำนวนพี่น้อง 5 คน ที่อยู่ต่างจังหวัดและปัตตานี เขาทำงานเป็นอาสาสมัครรักษาดินแดนหรือ อส.ที่ อ.หนองจิก วันทำงานที่เป็นเวรติดกันเป็นอาทิตย์ ทำให้เขาต้องไปเช่าบ้านอยู่ที่ต.ตุยง อ.หนองจิก เพื่อความสะดวกในการทำงานและส่งลูกเรียนหนังสือในตัวเมืองปัตตานี เขากลับมาบ้านแม่เฉพาะวันเสาร์และอาทิตย์ ส่วนนายซุ่ยบี้ เป็นพ่อเลี้ยงที่เป็นอดีตข้าราชการการรถไฟแห่งประเทศไทย ทำหน้าที่ซ่อมทางรถไฟ เกษียณอายุมาเกือบสิบปี อยู่กับแม่ของเขามาเกือบสิบปีเช่นเดียวกัน มีสุขภาพไม่ค่อยสู้ดี เป็นโรคเส้นเลือดตีบ เดินเหมือนจะล้มตลอด “แม่กับพ่อจะไปขายหมูที่ตลาดโคกโพธิ์ทุกวัน เว้นวันพระ ออกจากบ้านกันแต่เช้าด้วยรถมิร่า ขากลับไม่แน่นอนว่าขายได้แค่ไหน เขาจะคิดกันทุกวันว่าจะไปทางไหน กลับทางไหน ไม่ให้ซ้ำกับทางเดิม จะเปลี่ยนเส้นทางตลอด และระมัดระวังกัน เพราะพ่อเคยถูกลอบยิงมาครั้งหนึ่งแล้ว เมื่อวันที่ 14 ต.ค. 2554 เลยจากที่เกิดเหตุนี้ไปราว 200 เมตร และพ่อจะพกปืนเป็นประจำเพื่อป้องกันตัว” ก่อนวันเกิดเหตุเขาเพิ่งซ่อมรถมิร่าให้เพื่อแม่จะได้ใช้งานได้สะดวก "ทั้งแม่และพ่อก็อายุมาก ไม่เคยคิดร้ายกับใคร ทำแต่งาน ยังมาทำอย่างนี้กันอีก” กานต์มีหน้าที่หลักคือดูแลกล้องวงจรปิด เมื่อเกิดเหตุร้ายกับแม่ของเขา มีรายงานมาว่ามีคนถูกยิง ขับรถเล็กๆ สีเขียว เขารู้ทันทีว่าเป็นแม่และพ่อของเขา กานต์บอกว่าช่วงเกิดเหตุตรงนั้นไม่มีกล้องวงจรปิด แต่ถึงจะมีก็ดูไม่ได้ เพราะคนก่อเหตุจะทำลายกล้องเสียก่อน ด้านญาติของกานต์ ที่นั่งอยู่ด้วยกันบอกว่า อยากให้มุสลิมช่วยดูแลชาวพุทธที่อยู่อาศัยเหมือนเป็นไข่แดงเพราะรู้สึกไม่ ค่อยปลอดภัย และชาวพุทธไม่เคยคิดทำร้ายใคร ลม้าย มานะการ ตัวแทนเครือข่ายชาวพุทธเพื่อสันติภาพ ที่ได้ไปให้กำลังใจกานต์และครอบครัวด้วยกล่าวว่า เห็นด้วยกับข้อเสนอที่ขอความร่วมมือจากพี่น้องมุสลิมที่อยู่รอบด้านให้ช่วย ดูแลชาวพุทธ ที่เป็นเพื่อนบ้านในพื้นที่ด้วย “เรื่องเหล่านี้เป็นเรื่องของทุกคนที่ต้องช่วยเหลือกันทั้งพุทธและมุสลิม เพียงแต่ในพื้นที่ที่มีชาวพุทธอยู่ตรงกลาง ขอให้พี่น้องมุสลิมช่วยดูแลด้วย คิดว่าเรื่องที่เกิดขึ้น คนในพื้นที่ไม่ใช่คนก่อเหตุ ส่วนใหญ่มาจากคนภายนอก เกิดจากความอ่อนแอของชุมชนที่ไม่ได้ระวังตัว ซึ่งในความจริงต้องระวังตัวทุกสถานการณ์เพราะทุกคนอยู่ในพื้นที่ความขัดแย้ง ที่ไม่ปกติ ต้องไม่ประมาทและช่วยกันดูแล” “ไม่รู้จะป้องกันอย่างไร หลังเกิดเหตุทุกครั้งไม่รู้ว่าเมื่อไหร่จะหมดไปเสียที ไม่แน่ใจว่าคนที่ทำอยู่เป็นฝ่ายขบวนการหรือฝ่ายแทรกแซง ไม่เคยมีใครออกมารับผิดชอบต่อเรื่องที่เกิดขึ้นสักเหตุการณ์ ทั้งที่มีเจ้าหน้าที่ตำรวจและทหารเต็มพื้นที่ แต่ในการสืบสวนไม่เคยเจอผู้ก่อเหตุ จับตัวไม่ได้ ทำให้ความหรือเหตุการณ์แบบนี้มันเป็นเงา เมื่อเป็นเงา ประชาชนขัดแย้ง ไม่ไว้วางใจกัน” ในฐานะประชาชนธรรมดา ลม้าย ขอเรียกร้องรัฐในการปกป้องดูแล การสอบสวนให้ได้ความจริง โดยต้องสอบสวนให้เร็วที่สุด หาคนผิดมาลงโทษ ดูแลครอบครัวที่ได้รับผลกระทบอย่างต่อเนื่อง และให้กำลังใจกันและกัน “อย่าไปมองว่าพุทธหรือมุสลิมที่ทำให้แตกแยก อยู่ที่มุมมองของแต่ละคนที่ไม่เหมือนกัน ปู่ย่าตายายของเราไม่เคยแบ่งแยกกัน ในชุมชนพุทธและมุสลิม เราอยู่ด้วยกันอย่างปกติ ไม่เคยทะเลาะกัน ปรึกษาหารือกันมาจนถึงรุ่นลูก รุ่นหลาน ” กานต์ กล่าวในตอนท้าย เขาบอกด้วยว่า เมื่อเพื่อนๆที่เรียนแม่โจ้ด้วยกันทราบว่า พ่อแม่เขาเสียชีวิต ต่างก็มาเยี่ยมให้กำลังใจกัน โดยเฉพาะเพื่อนๆที่เป็นมุสลิมมาเยี่ยมกันหลายคน ความเข้มแข็ง มีสติ และมั่นคงของกานต์ ทำให้เรายังรู้สึกได้ถึงความหวังว่า วันนี้ ความรุนแรงพรากได้แค่เพียงชีวิตคน แต่ยังไม่อาจพรากสายสัมพันธ์ของผู้คนระหว่างศาสนา ต่างชาติพันธ์ ที่ร่วมชายคาและชะตากรรมเดียวกันได้ เรายังไม่สิ้นหวังในสันติภาพที่ชายแดนใต้... หมายเหตุ : บทความขิ้นนี้เผยแพร่ครั้งแรกที่ ประชาไท
ดู 363 ครั้ง